Wat doet de Sif
Essentaksterfte
De essentaksterfte breidt zich recentelijk snel uit. Ze wordt veroorzaakt door de schimmel – Hymenoscyphus fraxineus (vals essenvlieskelkje). Deze schimmel infecteert de bomen via het blad en veroorzaakt aanvankelijk bladvlekjes. Snel gevolgd door verkleuring van de nerven en afsterven van het blad. Wanneer de aantasting doorzet, groeit de schimmel de twijgen in, worden de bast en het cambium aangetast en de werdt sapstroom verstoord.
Gevolg
Met name jonge bomen lijken er erg gevoelig voor essentaksterfte. De kans dat ze de ziekte overleven is zeer gering. De aantasting zorgt er op termijn voor dat takken sterven en afvallen. Wat voor gevaar zorgt. Tot op heden is er geen remedie, behalve ruimen.
Door vals essenvlieskelkje aangetaste essen
De verwachtingen voor de essenopstand in Fryslân zijn zorgwekkend. 85% – 90% van alle aangetaste essen zijn ten dode opgeschreven. Daarmee bestaat de kans dat de essentaksterfte de iepziekte overtreft in uitval.
Om kaalslag te voorkomen, herplantte de SIF in 2021-2022 – in het kader van het Waddenfondsproject ‘Bomen in het Waddenlandschap’ – al 1350 bomen in het Friese waddengebied. Met het oog op het beperken van ziektedruk, de biodiversiteit en het ontbreken van resistente essen zijn andere geschikte (inheemse) soorten herplant.
Kastanjebloedingsziekte
De kastanjebloedingsziekte wordt veroorzaakt door een bacterie, Pseudomonas syringae pv aesculi. De aantasting werd in 2002 voor het eerst ontdekt in de Haarlemmermeer. Sindsdien verspreidde de ziekte zich over het hele land, waarbij ze uitsluitend voorkomt bij paardenkastanjes.
De bacterie nestelt zich in de cellen die voor het transport van voeding zorgen. Zo raken ze verstopt en vermindert de sapstroom door de bast. Op de stam verschijnen roestbruine vlekken die zich snel over de hele stam verspreiden. Uit de vlekken komt een vloeistof; de boom ‘bloedt’. Het vocht is aanvankelijk helder maar verkleurt naar donkerbruin en wordt stroperig. De bast gaat onder de vlekken rotten en sterft uiteindelijk af. Ook laat ze los.
De aantasting is (nog) niet grootschalig te bestrijden. Ook zijn resistente paardenkastanjes (nog) niet op de markt verkrijgbaar. Het advies is geen paardenkastanjes te planten. De WUR heeft wel een (experimentele) warmtemethode beproefd die de bacterie vernietigt, maar deze is op grote schaal moeilijk uitvoerbaar.
Symptomen van de kastanjebloedingsziekte
Roetschorsziekte esdoorns
De roetschorsziekte in esdoorns laat sinds kort – in negatieve zin – van zich spreken. Ze wordt veroorzaakt door een schimmel (Cryptostroma coricale) en is niet alleen schadelijk voor esdoorns, maar ook voor mensen. De sporen kunnen namelijk binnendringen in de longen. De sporen van de schimmel kunnen na besmetting via wondjes of takeinden bij verzwakte bomen binnendringen in vaatweefsels, houtvaten en zeefvaten, en het cambium. Een aangetaste esdoorn verzwakt en legt het loodje. Onder de bast vormt de schimmel een bruinzwarte sporenmassa. Nadat de bast loslaat, komen de sporen vrij. De stam kleurt bruin–zwart met vlekken.
De gevolgen van de roetschorsziekte (foto: Groen Kennisnet)
Overige boomziekten
Plagen die de SIF ook nauwlettend in de gaten houdt zijn:
- Watermerkziekte bij wilgen
- Bacterievuur bij meidoorn en diverse fruitbomen
- Bladvlekkenziekte bij gewone plataan
- Wilgenhoutrups bij diverse loofbomen, waaronder wilg, eik en els
- Inktvlekkenziekte bij esdoorns